Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska
Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Poznań - kościół podominikański

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Architektura romańska - Polska -> Wielkopolskie
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Marcin600
Roztropny


Dołączył: 03 Lip 2015
Posty: 157

PostWysłany: Pon Maj 18, 2020 9:02 pm    Temat postu: Poznań - kościół podominikański Odpowiedz z cytatem

Ceglany kościół podominikański w Poznaniu (kościół Najświętszego Serca Jezusowego i Matki Boskiej Pocieszenia przy ul. Szewskiej 18 ) pochodzący z XIII w. jest już właściwie wczesnogotycki, ale posiada pewne elementy o „tradycji jeszcze romańskiej”, m.in.: portal zachodni - przypominający detalami portale u św. Jakuba w Sandomierzu oraz ceramiczny fryz podokapowy z arkadek zakończonych u dołu liliami - niemal identyczny z tymi u dominikanów w Krakowie i Wrocławiu. No i wątek wendyjski.


Cytat: „...Orientowany podominikański kościół wraz z przyległą doń prostopadle od północy kaplicą Matki Boskiej Różańcowej, dwoma skrzydłami dawnego klasztoru, dzwonnicą i dwoma budynkami pełniącymi obecnie funkcję domu zakonnego zlokalizowany jest w północno-wschodnim krańcu XIII-wiecznego miasta lokacyjnego, w obrębie murów miejskich. Według... informacji podanej przez Jana Długosza, bracia kaznodzieje zostali sprowadzeni do Poznania przez biskupa poznańskiego Pawła w 1231 r. i osadzeni na Śródce, przy kościele pw. św. Małgorzaty. Stamtąd relokowano ich na lewy brzeg Warty, do tzw. osady św. Gotarda w 1244 r., gdzie otrzymali z nadania książąt wielkopolskich Przemysła I i Bolesława Pobożnego oraz ich matki księżnej Jadwigi tamtejszy kościół parafialny i grunty pod budowę własnego klasztoru i kościoła.

Świątynia klasztorna powstawała zapewne etapami... do początków lat 50. XIII w. wzniesiono prezbiterium, po 1258 r. rozpoczęto budowę nawy, a prace kontynuowano może jeszcze do 3. ćw. XIII stulecia. W efekcie... powstał kościół o jednonawowym, pięcioprzęsłowym korpusie i wydłużonym, trzyprzęsłowym prezbiterium. W XV w. zespół rozbudowano, między innymi o... okazałą kaplicę Matki Boskiej Różańcowej (1441 r.). W latach 1615-1622 zbudowano barokową kaplicę pw. św. Jacka i budynek biblioteki. Zarówno kościół, jak i klasztor były wielokrotnie niszczone klęskami żywiołowymi, a także podczas wypadków dziejowych... Do najpoważniejszej katastrofy doszło w 1698 r., kiedy to wskutek powodzi zawaliły się filary i sklepienie nawy kościoła. Odbudowa świątyni, połączona z gruntowną przebudową jej wnętrza...[stworzyła] konstrukcję ścienno-filarową ze zmianą artykulacji i kształtu otworów okiennych. Równie dotkliwy okazał się wielki pożar z 1803 r., który strawił, obok wschodniego skrzydła klasztoru, dzwonnicę, kruchtę i dach kościoła. Runął także szczyt wschodni, zawaliło się sklepienie prezbiterium wraz z arkadą tęczową, grzebiąc przy tym i bezpowrotnie niszcząc ołtarz główny i stalle, częściowemu spaleniu uległo wyposażenie wnętrza oraz organy. Ponowna odbudowa świątyni trwała aż do 1818 r., a projekt... zakładał między innymi wybudowanie nowego szczytu fasady i dostawienie do niej wysokiej, sięgającej niemal gzymsu wieńczącego, kruchty. Po kasacie w 1835 r. klasztor zajęły instytucje świeckie, a kościół przypisano do parafii św. Wojciecha. W jej władaniu pozostawał aż do 1920 r., po czym został przejęty przez jezuitów, którzy w latach 1922-1923... dokonali... gruntownej renowacji wnętrza świątyni, powiększając łuk tęczowy, w prezbiterium zaś zamurowując w ścianie północnej blendy okienne i zdobiąc częściowo jego sklepienie stiukowymi dekoracjami (ostatecznie ukończonymi dopiero w 1991 r.), a ściany pilastrami.

W trakcie tych robót odsłonięto także i zrekonstruowano, acz nie do końca szczęśliwie, zamurowany zapewne w początkach XIX w. wczesnogotycki portal główny. Kolejnego remontu generalnego świątynia doczekała się... latach w 1957-1958. Rozebrano wówczas XIX-wieczną kruchtę, odrestaurowano lico fasady i ponownie portal główny, pod częścią zachodnią prezbiterium zbudowano kotłownię, dostawiono od strony północnej do nawy niewielką przybudówkę dla komunikacji z chórem muzycznym, a plac przed kościołem obniżono i zagospodarowano... Dalsze renowacje przeprowadzono w latach 1970-1971, odsłaniając pozostałe elewacje kościoła, a w latach 1989-1994 przywracając gotyckie (m.in. arkadkowy fryz na elewacjach oraz w formie blend gotyckie okna w nawie i wschodniej ścianie prezbiterium) i barokowe (oprawa okien w nawie) detale architektoniczne z dawnego wystroju świątyni. Lata 2012-2015 przyniosły kolejne prace restauratorskie w kościele i dawnym klasztorze.

...Portal... zachował się jedynie częściowo, a w swej dzisiejszej postaci zbudowany jest przeważnie z elementów XX-wiecznych, wprowadzonych doń przy okazji dwukrotnie – w latach 1922-1923 oraz 1957-1959 – podczas podejmowanych prac remontowo-konserwatorskich, przy czym w trakcie pierwszych prac rozebrano go i po podniesieniu o około 0,5 m ponownie złożono, w toku zaś drugich wypreparowano z wtórnie dostawionego doń muru. W efekcie otrzymał on formę silnie zryzalitowanego występu muru, tworzącego domek portalowy, który w całości mieści trójuskokowe węgary oraz bogato profilowaną, ostrołuczną arkadę portalową. Zastosowanie takiej oprawy głównego wejścia poznańskiej świątyni czyni z niej jeden z najważniejszych elementów dekoracyjnych występujących w kościele, który to wydaje się pozostawać w sprzeczności z wprowadzanymi w XIII w. przez szereg dominikańskich kapituł generalnych przepisami... nakazującymi stosowanie jak największych uproszczeń oraz zabraniających przepychu w ich dekorowaniu. Pamiętać jednak trzeba, że regulacje te w żaden sposób nie wspominają o portalach kościelnych i że wiele świątyń dominikańskich zostało w takie rozbudowane rozwiązania wyposażone (np. kościół pw. św. Jakuba w Sandomierzu, kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Sigtunie, kościół jakobinów w Tuluzie czy kościół Dominikanek w Imbach), być może ze względu na szczególne znaczenie portalu w życiu religijnym i prawnym średniowiecznych społeczeństw...”

Piotr Wawrzyniak, Janusz Pietrzak 2017. Przyczynek do badań nad architekturą podominikańskiego kościoła w Poznaniu. [w:] Artur Różański (red.) Gemma Gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kóćce-Krenz. Cz. 2. PTPN, UAM Wydz. Hist., Poznań 2017.

Planik kościoła, rysunek portalu i zdjęcie archiwalne - z cytowanej wyżej pracy. Moje fotografie - z 2014 r.

planik


portal przed renowacją


od zachodu - od ul. Szewskiej


od południowego wschodu - od ul. Dominikańskiej


ceramiczny fryz z liliami


portal zachodni - w sporej części nadmiernie odnowiony i rekonstruowany


detale portalu












wnętrze


stan przed renowacją - przed 1939 r., jeszcze z kruchtą zachodnią zasłaniającą portal


lokalizacja kościoła
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
carrollus
Hetman wielki koronny


Dołączył: 23 Lis 2009
Posty: 1103

PostWysłany: Sro Maj 17, 2023 9:24 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Widok ogólny od południa


Prezbiterium - widok na dwie przypory o innym przekroju


Prezbiterium - ściana wschodnia z oknem gotyckim


Wschodnie przęsło nawy z oknem - współczesne budowie prezbiterium


Nawa - lizeny


Portal zachodni


Portal północny w prezbiterium


Wnętrze - widok na wschód


Fundamenty zabudowań klasztornych


Kościół otwarty w ciągu dnia, na terenie d. klasztoru uważać na miny pułapki.
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Architektura romańska - Polska -> Wielkopolskie Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum