|
Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
Marcin600 Roztropny
Dołączył: 03 Lip 2015 Posty: 157
|
Wysłany: Pon Maj 18, 2020 9:02 pm Temat postu: Poznań - kościół podominikański |
|
|
Ceglany kościół podominikański w Poznaniu (kościół Najświętszego Serca Jezusowego i Matki Boskiej Pocieszenia przy ul. Szewskiej 18 ) pochodzący z XIII w. jest już właściwie wczesnogotycki, ale posiada pewne elementy o „tradycji jeszcze romańskiej”, m.in.: portal zachodni - przypominający detalami portale u św. Jakuba w Sandomierzu oraz ceramiczny fryz podokapowy z arkadek zakończonych u dołu liliami - niemal identyczny z tymi u dominikanów w Krakowie i Wrocławiu. No i wątek wendyjski.
Cytat: „...Orientowany podominikański kościół wraz z przyległą doń prostopadle od północy kaplicą Matki Boskiej Różańcowej, dwoma skrzydłami dawnego klasztoru, dzwonnicą i dwoma budynkami pełniącymi obecnie funkcję domu zakonnego zlokalizowany jest w północno-wschodnim krańcu XIII-wiecznego miasta lokacyjnego, w obrębie murów miejskich. Według... informacji podanej przez Jana Długosza, bracia kaznodzieje zostali sprowadzeni do Poznania przez biskupa poznańskiego Pawła w 1231 r. i osadzeni na Śródce, przy kościele pw. św. Małgorzaty. Stamtąd relokowano ich na lewy brzeg Warty, do tzw. osady św. Gotarda w 1244 r., gdzie otrzymali z nadania książąt wielkopolskich Przemysła I i Bolesława Pobożnego oraz ich matki księżnej Jadwigi tamtejszy kościół parafialny i grunty pod budowę własnego klasztoru i kościoła.
Świątynia klasztorna powstawała zapewne etapami... do początków lat 50. XIII w. wzniesiono prezbiterium, po 1258 r. rozpoczęto budowę nawy, a prace kontynuowano może jeszcze do 3. ćw. XIII stulecia. W efekcie... powstał kościół o jednonawowym, pięcioprzęsłowym korpusie i wydłużonym, trzyprzęsłowym prezbiterium. W XV w. zespół rozbudowano, między innymi o... okazałą kaplicę Matki Boskiej Różańcowej (1441 r.). W latach 1615-1622 zbudowano barokową kaplicę pw. św. Jacka i budynek biblioteki. Zarówno kościół, jak i klasztor były wielokrotnie niszczone klęskami żywiołowymi, a także podczas wypadków dziejowych... Do najpoważniejszej katastrofy doszło w 1698 r., kiedy to wskutek powodzi zawaliły się filary i sklepienie nawy kościoła. Odbudowa świątyni, połączona z gruntowną przebudową jej wnętrza...[stworzyła] konstrukcję ścienno-filarową ze zmianą artykulacji i kształtu otworów okiennych. Równie dotkliwy okazał się wielki pożar z 1803 r., który strawił, obok wschodniego skrzydła klasztoru, dzwonnicę, kruchtę i dach kościoła. Runął także szczyt wschodni, zawaliło się sklepienie prezbiterium wraz z arkadą tęczową, grzebiąc przy tym i bezpowrotnie niszcząc ołtarz główny i stalle, częściowemu spaleniu uległo wyposażenie wnętrza oraz organy. Ponowna odbudowa świątyni trwała aż do 1818 r., a projekt... zakładał między innymi wybudowanie nowego szczytu fasady i dostawienie do niej wysokiej, sięgającej niemal gzymsu wieńczącego, kruchty. Po kasacie w 1835 r. klasztor zajęły instytucje świeckie, a kościół przypisano do parafii św. Wojciecha. W jej władaniu pozostawał aż do 1920 r., po czym został przejęty przez jezuitów, którzy w latach 1922-1923... dokonali... gruntownej renowacji wnętrza świątyni, powiększając łuk tęczowy, w prezbiterium zaś zamurowując w ścianie północnej blendy okienne i zdobiąc częściowo jego sklepienie stiukowymi dekoracjami (ostatecznie ukończonymi dopiero w 1991 r.), a ściany pilastrami.
W trakcie tych robót odsłonięto także i zrekonstruowano, acz nie do końca szczęśliwie, zamurowany zapewne w początkach XIX w. wczesnogotycki portal główny. Kolejnego remontu generalnego świątynia doczekała się... latach w 1957-1958. Rozebrano wówczas XIX-wieczną kruchtę, odrestaurowano lico fasady i ponownie portal główny, pod częścią zachodnią prezbiterium zbudowano kotłownię, dostawiono od strony północnej do nawy niewielką przybudówkę dla komunikacji z chórem muzycznym, a plac przed kościołem obniżono i zagospodarowano... Dalsze renowacje przeprowadzono w latach 1970-1971, odsłaniając pozostałe elewacje kościoła, a w latach 1989-1994 przywracając gotyckie (m.in. arkadkowy fryz na elewacjach oraz w formie blend gotyckie okna w nawie i wschodniej ścianie prezbiterium) i barokowe (oprawa okien w nawie) detale architektoniczne z dawnego wystroju świątyni. Lata 2012-2015 przyniosły kolejne prace restauratorskie w kościele i dawnym klasztorze.
...Portal... zachował się jedynie częściowo, a w swej dzisiejszej postaci zbudowany jest przeważnie z elementów XX-wiecznych, wprowadzonych doń przy okazji dwukrotnie – w latach 1922-1923 oraz 1957-1959 – podczas podejmowanych prac remontowo-konserwatorskich, przy czym w trakcie pierwszych prac rozebrano go i po podniesieniu o około 0,5 m ponownie złożono, w toku zaś drugich wypreparowano z wtórnie dostawionego doń muru. W efekcie otrzymał on formę silnie zryzalitowanego występu muru, tworzącego domek portalowy, który w całości mieści trójuskokowe węgary oraz bogato profilowaną, ostrołuczną arkadę portalową. Zastosowanie takiej oprawy głównego wejścia poznańskiej świątyni czyni z niej jeden z najważniejszych elementów dekoracyjnych występujących w kościele, który to wydaje się pozostawać w sprzeczności z wprowadzanymi w XIII w. przez szereg dominikańskich kapituł generalnych przepisami... nakazującymi stosowanie jak największych uproszczeń oraz zabraniających przepychu w ich dekorowaniu. Pamiętać jednak trzeba, że regulacje te w żaden sposób nie wspominają o portalach kościelnych i że wiele świątyń dominikańskich zostało w takie rozbudowane rozwiązania wyposażone (np. kościół pw. św. Jakuba w Sandomierzu, kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Sigtunie, kościół jakobinów w Tuluzie czy kościół Dominikanek w Imbach), być może ze względu na szczególne znaczenie portalu w życiu religijnym i prawnym średniowiecznych społeczeństw...”
Piotr Wawrzyniak, Janusz Pietrzak 2017. Przyczynek do badań nad architekturą podominikańskiego kościoła w Poznaniu. [w:] Artur Różański (red.) Gemma Gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kóćce-Krenz. Cz. 2. PTPN, UAM Wydz. Hist., Poznań 2017.
Planik kościoła, rysunek portalu i zdjęcie archiwalne - z cytowanej wyżej pracy. Moje fotografie - z 2014 r.
planik
portal przed renowacją
od zachodu - od ul. Szewskiej
od południowego wschodu - od ul. Dominikańskiej
ceramiczny fryz z liliami
portal zachodni - w sporej części nadmiernie odnowiony i rekonstruowany
detale portalu
wnętrze
stan przed renowacją - przed 1939 r., jeszcze z kruchtą zachodnią zasłaniającą portal
lokalizacja kościoła
|
|
Powrót do góry |
|
|
carrollus Hetman wielki koronny
Dołączył: 23 Lis 2009 Posty: 1103
|
Wysłany: Sro Maj 17, 2023 9:24 pm Temat postu: |
|
|
Widok ogólny od południa
Prezbiterium - widok na dwie przypory o innym przekroju
Prezbiterium - ściana wschodnia z oknem gotyckim
Wschodnie przęsło nawy z oknem - współczesne budowie prezbiterium
Nawa - lizeny
Portal zachodni
Portal północny w prezbiterium
Wnętrze - widok na wschód
Fundamenty zabudowań klasztornych
Kościół otwarty w ciągu dnia, na terenie d. klasztoru uważać na miny pułapki. |
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Możesz dodawać załączniki na tym forum Możesz ściągać pliki na tym forum
|
Załóż bezpłatnie forum phpbb2 lub phpbb3 na Forumoteka.pl
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|