Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska
Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Gdańsk - kościół św. Mikołaja z XII w.

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Architektura romańska - Polska -> Pomorskie
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Marcin600
Roztropny


Dołączył: 03 Lip 2015
Posty: 157

PostWysłany: Czw Cze 18, 2020 1:05 am    Temat postu: Gdańsk - kościół św. Mikołaja z XII w. Odpowiedz z cytatem

W najniższej kondygnacji Hali Targowej przy Placu Dominikańskim udostępniono pozostałości najstarszego i jedynego romańskiego kościoła w Gdańsku - p.w. św. Mikołaja z XII w. (przed 1190). Prawdopodobnie był on podobny do romańskiego kościoła NMP w Inowrocławiu (tzw. Ruiny).

Pozostałości kościoła można oglądać (bezpłatnie) z trzech kondygnacji - w godzinach otwarcia Hali (w czerwcu 2020 r. były to: Pn-Pt: 8.00-18.00, So: 8.00-15.00, Nd: zamknięte). Widać je od razu z wejścia głównego od zachodu. Na dole po prawej jest też mini-wystawka archeologiczna i bardzo poglądowe tablice z opisami, zdjęciami, planikami i rysunkami.

Poniżej cytuję teksty z tych tablic. Dodatkowo wklejam 3 rysunki (11->17a, 12->19a i 13->22a) z pracy: Maciej Szyszka 2009 „Romański kościół pw. św. Mikołaja i trzynastowieczny zespół podominikański w świetle badań archeologicznych na stan. 5 w Gdańsku”, [w:] Janiak T. (red.) Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. MPPP, Gniezno 2009. - do pobrania ze strony Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie: http://muzeumgniezno.pl/fotki/files/files/e-publikacje/e_wyd_Architektura_romanska_MPPPG_2009.pdf

Moje fotografie z czerwca 2020 r.

Cytaty z tablic:
We wczesnym średniowieczu osadnictwo Gdańska rozwijało się na zachód od grodu książęcego wzniesionego w XI w., na wyspie u ujścia Motławy do Wisły. Jego centrum znajdowało się w rejonie skrzyżowania dróg, w pobliżu późniejszego kościoła św. Mikołaja. Ślady osadnictwa odkryto wzdłuż szlaku komunikacyjnego biegnącego z południa na północ, a także w sąsiedztwie grodu, jak również przy przeprawie przez Motławę, w rejonie [obecnego] Długiego Targu...

W trakcie archeologicznych badań ratowniczych poprzedzających modernizację Hali Targowej w 2001 r. odkryto osadę z końca XI w. oraz wczesnośredniowieczne cmentarzysko. Największe zainteresowanie wzbudziło jednak odnalezienie reliktów jedynego odsłoniętego na terenie Gdańska kościoła romańskiego... W 2003 r. podjęto prace po zachodniej stronie Hali pod ulicą Pańską. Odkryto wówczas część zachodnią kościoła...

W trakcie badań archeologicznych prowadzonych pod Halą Targową odsłonięto relikty kościoła św. Mikołaja wzniesionego przed rokiem 1190. Była to orientowana budowla jednonawowa, z trójdzielnym masywem zachodnim, długości 34,5 m i szerokości 17,4 m. Świątynię ufundował miejscowy możnowładca. Znajdowała się ona na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych, w obrębie „osady targowej”...

Uzyskana w trakcie badań wiedza na temat rozplanowania budowli, grubości fundamentów i zachowanych fragmentów murów wieży, daje możliwość rekonstrukcji bryły kościoła. Odtwarzając wygląd świątyni odniesiono się do podobnych rozwiązań przestrzennych kościołów romańskich w Inowrocławiu i Fjenneslev na Zelandii, wzniesionych w XII w...”

Przypuszczalnie w październiku 1226 r. kościół spłonął podczas najazdu Prusów. W styczniu 1227 r. świątynię otrzymali dominikanie. Przebudowany po pożarze kościół osiągnął wymiary 40 x 24,5 m. Ze starszej budowli dominikanie wykorzystali nawę, powstał długi chór braci zgromadzenia oraz dwa aneksy boczne. Rozbiórce uległo prezbiterium zamknięte absydą i masyw zachodni z wieżami. W 1235 r. w odbudowanej świątyni Wilhelm z Modeny konsekrował trzy ołtarze...

Kościół uległ zapewne zniszczeniu przez wojska krzyżackie w 1308 r., o czym wzmiankują źródła...

Najprawdopodobniej w XIV w. dominikanie podjęli kolejną akcję budowlaną. Wiązała się ona ze zmianą sposobu zagospodarowania okrojonej przez zakon krzyżacki działki. Kościół został przeniesiony do nowego gotyckiego budynku przy południowej granicy działki, natomiast poprzednia lokalizacja została przeznaczona na północne skrzydło klasztoru... "

Klasztor... w końcu XVI w. osiągnął swoją końcową formę gotycką... W takiej formie przetrwał najprawdopodobniej aż do niszczącego pożaru w październiku 1813 r. [w wyniku ostrzału artyleryjskiego przez wojska rosyjsko-pruskie oblegające Gdańsk]... Całkowita rozbiórka ruin klasztoru nastąpiła do roku 1826... Teren wyrównano, a w latach 1894-96 wybudowano Halę Targową.”

Prace [archeologiczne] przeprowadziła ekspedycja Muzeum Archeologicznego w Gdańsku w zespole archeologów: mgr M. Szyszka (kier. badań), mgr M. Kasprzak, mgr M. Jagusiak, mgr R. Krzywdziński i antropolog mgr A. Pudło, konsultantami byli: prof. dr hab. arch. M. Brykowska, prof. dr hab. L. Kajzer i mgr Z. Borcowski (kier. Pracowni Archeologii Gdańska MAG).”


Fragment tablicy w dolnej kondygnacji Hali: "Układ osadniczy Gdańska ok. 1250 r.... wg Z. Maciakowskiej, M. Szyszki"


Hala Targowa zawierająca relikty kościoła - widok na zachodnie wejście (po prawej)


Fragment tablicy: "Plan pomiarowy reliktów architektury przedstawiony na rzucie Hali Targowej, wg M. Szyszki, opracowanie Pracownia Archeologii Gdańskiej MAG". Poza fundamentami kościoła są to m.in. pozostałości północnego skrzydła klasztoru


całość reliktów od strony zachodniego wejścia do Hali. Trzy poziomy chodników "obserwacyjnych"


z góry, od wschodu


od południa


od północnego zachodu


od zachodu


z dołu, od południowego zachodu


od północnego zachodu


widok na apsydę wschodnią (XII w.) od północy


od północnego wschodu


od północnego wschodu - na pierwszym planie fragment północnej ściany dobudowanej w XIII w. części kościoła, z tyłu apsyda z XII w.


od wschodu - apsyda z XII w.


od południowego wschodu - na pierwszym planie fragment południowej ściany dobudowanej w XIII w. części kościoła, z tyłu apsyda z XII w.


Styk północnej ściany nawy ze ścianą prezbiterium


Po lewej - leżący fragment portalu, po prawej, pod podestem - ceglany fragment zachodniej części kościoła


"W warstwie destrukcyjnej kościoła odnaleziono fragmenty murów masywu zachodniego, wśród nich prezentowany fragment rozglifień portalu i łęku"


Fragment ceglanego portalu zachodniego - elementy łęku nadproża i węgarów - leżące w środku zachodniej części kościoła


Próba rekonstrukcji portalu zachodniego. Rysunek 11 z cytowanej pracy M. Szyszki 2009


Fragment tablicy: "Widok fragmentu ceglanego nadproża portalu kościoła, wbitego w ziemię po częściowej destrukcji świątyni, do której doszło najprawdopodobniej w 1226 roku. Fot. M. Szyszka, 2003"


Fragment tablicy: "Rekonstrukcja planu kościoła romańskiego wraz z analizą kompozycji, wg M. Szyszki"


Fragment tablicy: "Rekonstrukcja bryły kościoła romańskiego wg M. Szyszki, J. Wilimińskiej, wizualizacja M. Kulesza"


I faza kościoła z XII w. Rysunek 12 z cytowanej pracy M. Szyszki 2009


Fragment tablicy: "Rekonstrukcja planu pierwszego kościoła dominikańskiego wg M. Szyszki"


Fragment tablicy:
"Rekonstrukcja bryły kościoła dominikańskiego, wersja I, wg M. Szyszki, J. Wilimińskiej, J. Gzowskiego, wizualizacja M. Kulesza"


Fragment tablicy:
"Rekonstrukcja bryły kościoła dominikańskiego, wersja II, wg M. Szyszki, J. Wilimińskiej, J. Gzowskiego, wizualizacja M. Kulesza"


II faza kościoła - przebudowa w XIII w. przez dominikanów. Rysunek 13 z cytowanej pracy M. Szyszki 2009


wystawka archeo w dolnej kondygnacji


detal na wystawce - raczej gotycki, może z klasztoru (?)
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Architektura romańska - Polska -> Pomorskie Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum