|
Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
Becik Rada Królewska
Dołączył: 05 Lis 2007 Posty: 11818 Skąd: Warszawa
|
Wysłany: Pon Maj 23, 2022 11:47 pm Temat postu: Mokrzeszów - zamek/grodzisko/szańce? |
|
|
wieś w powiecie świdnickim, w gminie Świdnica
Odkrycia na Janowej Górze
21 maja 2022
Właściwie nie górze lecz bardziej wzniesieniu z mocno wypłaszczonym wierzchołkiem. Dziś praktycznie bezimiennym, bo niewiele osób wie, że posiadało przed 1945 rokiem nazwę własną – Johannes Berg, która uległa zapomnieniu. Dziś o Janowej Górze wiedzą tylko specjaliści i pasjonaci, którzy w miniony weekend próbowali wydrzeć jej tajemnice.
Co znajdowało się na płaskim wierzchołku wzniesienia, górującego nad okolicą pomiędzy Mokrzeszowem i Świebodzicami, które z dwóch stron otoczone jest stromą skarpą a z trzeciej chronił go widoczny jeszcze w terenie wał?
Temat wywołał Sławomir Bednarek, świebodziczanin z urodzenia, mieszkający obecnie w Niemczech, pasjonat i badacz historii. Jego uwagę zwrócił grób stożkowy, który znajduje się niedaleko, co mogło sugerować obecność w pobliżu ludzkich siedzib. A Janowa Góra nigdy nie była badana. Przynajmniej nie udało się znaleźć takich informacji w źródłach.
– Sprawę zgłosił mi rok temu pan Sławomir Bednarek. Znalazł niezinwentaryzowany obiekt, którego na polskich mapach nie ma, a który na pewno stworzyli ludzie – mówi Marek Kowalski z wałbrzyskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, który nadzoruje badania. – W tej chwili rozpoczynamy badania, które dadzą nam odpowiedź na to, co się tutaj znajduje.
Teorii na temat tego co znajdowało się na Janowej Górze były co najmniej trzy. Jedna mówiła o wczesnośredniowiecznym grodzisku z okresu plemiennego na Śląsku i późniejszym średniowiecznym zamku, który miałby się znajdować w tym miejscu i który mógł mieć związek z początkiem pobliskiej osady – późniejszymi Świebodzicami. Do tych teorii skłaniał się Sławomir Bednarek. Trzecia teoria zakładała istnienie w tym miejscu pruskich umocnień wojskowych pochodzących z połowy XVIII wieku, z okresu wojen śląskich między Prusami i Austrią. Do tej ostatniej koncepcji przychylał się konserwator Marek Kowalski i Bogdan Mucha, prezes Żarowskiego Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Aureus, które zostało zaproszone do przeprowadzenia badań na Janowej Górze.
Sławomir Bednarski przez wiele lat szukał w źródłach informacji dotyczących miejsca, które odkrył, okazało się jednak, że w literaturze przedmiotu niczego na ten temat nie ma. Zaczął więc kontaktować się z naukowcami, którzy pomogli mu w poszukiwaniach. I wtedy właśnie odezwał się do niego profesor Krzysztof Jaworski, archeolog z Uniwersytetu Wrocławskiego, ekspert w dziedzinie wczesnośredniowiecznych grodzisk, a prywatnie także mieszkaniec Świebodzic.
Teza o istniejącym w tym miejscu niewielkim zamku wydawała się o tyle atrakcyjna, że miejsce znakomicie nadawało się do kontrolowania skrzyżowania ważnego szlaku handlowego tzw. Drogi Podsudeckiej oraz nieistniejącej dziś drogi łączącej obecne obszary na których położone są Wałbrzych i Świebodzice. Pod względem obronności miejsce na Janowej Górze znakomicie się do tej roli nadawało. Tyle, że obecność warowni w tym miejscu była nielogiczna zważywszy na fakt, że mamy w pobliżu dawne warownie Książ i Stary Książ, Cisy i potencjalnie niewielki zamek, który istniał w Świebodzicach. Budowanie warowni w tym miejscu w XIII-XIV wieku nie miało najmniejszego sensu chyba, że chodziło o wcześniejszy okres – np. XI-XII wiek, zanim powstały wspomniane warownie. Jak wspomniano Sławomir Bednarski wiąże miejsce na Janowej Górze z zamkiem, u podnóża którego rozwinęły się później Świebodzice.
Potwierdził on, że miejsce posiada spore zalety pod względem obronności, różni się jednak kształtem od wczesnośredniowiecznych, znanych nam grodów z tego obszaru Śląska. Aby ewentualnie potwierdzić tak wczesne datowanie obiektu, konieczne byłoby odnalezienie konkretnych dowodów w postaci chociażby ceramiki, którą będzie można wydatować. Ważnym elementem badań było też otworzenie wykopu w zachowanym relikcie wału ziemnego. Poznanie jego konstrukcji i sposobu usypania dałoby możliwość określenia czasu jego powstania, a więc czy został usypany w czasach grodów pradziejowych lub wczesnośredniowiecznych, czy późniejszych.
Po piątkowych przygotowaniach, w sobotnie przedpołudnie na Janowej Górze pojawiły się ekipy badaczy i eksploratorów. Zbadano teren wykrywaczami metali i założono sondażowy wykop w wale.
Wyniki badań i poszukiwań przyniosły pokaźną liczbę drobnych znalezisk, na podstawie których trudno jeszcze końcowe wnioski.
– Na pewno miejsce było użytkowane pod kątem militarnym przynajmniej od połowy XVIII do II połowy XIX a nawet początku XX wieku. Wskazuje na to rozpiętość czasowa i datowanie znalezionych przez członków naszego stowarzyszenia artefaktów – mówi Bogdan Mucha, prezes Żarowskiego Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Aureus.
Do najciekawszych artefaktów odnalezionych podczas przeprowadzonych badań należały:
Miedziana moneta z wizerunkiem Augusta III Sasa z 1751 roku – król Polski w latach 1733-1763 i jako Fryderyk II August – elektor saski
Miedziana moneta o nominale 1/24 talara z monogramem „FR” króla Prus Fryderyka II (XVIII wiek, data nieczytelna przed konserwacją)
Srebrna moneta 1 Silber Groschen (1 srebrny grosz) z wizerunkiem króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna (lata 60. XIX w.)
Kute z żelaza ucho wiadra lub kociołka żołnierskiego z XVIII w.
Łuski wystrzelonych naboi karabinowych Mauser wzór M1871 kal. 11 mm z II połowy XIX wieku
Moneta brązowa 1 Rentenpfennig (Republika Weimarska, lata 20. XX w.)
Żelazna podkowa końska z XIX w.
Badania wału oprócz wspomnianych powyżej znalezisk i wielu innych „drobiazgów” pozwoliły na ustalenie w jaki sposób został wykonany. Stanowił usypisko ziemi wymieszanej ze skalnymi większymi i mniejszymi odłamkami, które – co stwierdził obecny na miejscu badań geolog – nie pochodziły z miejsca, gdzie wał został usypany. Nie znaleziono przy tym żadnych śladów, mogących sugerować pochodzenie wału z okresu wczesnego średniowiecza, podobnie jak i nie natrafiono na jakiekolwiek struktury pozostałe po ewentualnym średniowiecznym zameczku.
Monety (Fryderyka II i Augusta III) zostały odnalezione w wyższych partiach badanego wału, podobnie ucho wiadra czy też kociołka z XVIII w. Wskazuje to na XVIII-wieczne datowanie tych umocnień ziemnych tj. wału, które wiązać należy z czasem wojen śląskich (III wojna śląska, tzw. siedmioletnia). Niewykluczone, że wypłaszczenie na Janowej Górze zostało wykorzystane jako punkt obserwacyjny, strzegący pobliskiej okolicy w czasie ruchów wojsk podczas wojen śląskich. Miejsce musiało posiadać więc jakieś prowizoryczne umocnienia – od strony łąk wspomniany wał ziemny, a na krawędziach wypłaszczenia – przy skarpach, teren mógł być umocniony szańcami artyleryjskimi z koszy wypełnionych ziemią. W późniejszych latach – w XIX wieku, teren być może wykorzystywany przez armię Królestwa Prus i Cesarstwa Niemiec do ćwiczeń.
Warto przypomnieć, że dwa lata temu w pobliżu Janowej Góry świebodziczanin Tomasz Wierzbicki znalazł pruską, wojskową szablę z XIX wieku (pisaliśmy o tym tutaj: Niecodzienne znalezisko w Świebodzicach). Trudno nie brać pod uwagę, że miejsce jej znalezienia i obecności wojsk pruskich na Janowej Górze są ze sobą powiązane.
Czy efekty badań z ubiegłego tygodnia rozwiązują ostatecznie tajemnicę Janowej Góry? Czy rzeczywiście stanowiła jedynie wojskowy punkt obserwacyjny i ewentualnie miejsce późniejszych ćwiczeń wojskowych? A może swoje prawdziwe tajemnice skrywa głębiej? Być może odpowiedzi na te pytania przyniosą kolejne badania, które wstępnie zaplanowano na jesień br.
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
źr: http://historia-swidnica.pl
http://historia-swidnica.pl/odkrycia-na-janowej-gorze/?fbclid=IwAR2Q4CJZn_SEObeuO09NCH1BtK20o0WQWFXJHlNvhLTYmvHDniqb_9CtgwY |
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Możesz dodawać załączniki na tym forum Możesz ściągać pliki na tym forum
|
Załóż bezpłatnie forum phpbb2 lub phpbb3 na Forumoteka.pl
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|