Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska
Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Opatów

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Świętokrzyskie -> Zamki
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Nie Lut 03, 2008 2:38 am    Temat postu: Opatów Odpowiedz z cytatem

(źr:http://www.kobidz.pl)
ZAMEK w OPATOWIE
Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Kielcach
data dodania: 18.09.2007
Dariusz Kalina ROBIDZ Kielce ZAMEK w OPATOWIE (streszczenie wystąpienia EDD w Opatowie 17 09 2007 w Opatowie) Świadomość istnienia obiektu rezydencjonalno-obronnego w Opatowie wśród jego mieszkańców zanikła. Fakt ten ma zapewne związek z wnioskami jakie wysnuto na podstawie publikacji dokonanych po wstępnych badaniach archeologicznych na terenie Opatowa. Informację przekazaną przez Jana Długosza o ruinie zamku położoną w północnej części Opatowa, widzianej przez niego naocznie, odniesiono do średniowiecznego grodu, w części miasta o nazwie Żmigród, położonej wokół kościoła i klasztoru bernardynów. Znaleziska archeologiczne w XIX i XX w., badania archeologiczne i powierzchniowe w okresie międzywojnia pozwoliły na stwierdzenie, że najstarszy ośrodek osadniczy stanowi część miasta położony w zakolu rzeki Opatówki. W zachodniej części tegoż terenu znajdują się dwa wyniesienia zwane Żmigród – teren zajęty przez klasztor bernardynów, oraz Zamczysko – położny na wschód od niego. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce notuje jeszcze jeden punkt-rejon wzgórza szpitalnego zwanego Grodzisko. Rodowity Opatowianin, nieżyjący już Marian Trojan, właśnie w rejonie szpitala św. Leonarda lokalizował gród Żmigród, gdzie od strony wschodniej widział jeszcze w końcu lat 30. XX w. dwa wały ziemne oddzielone od siebie olbrzymim rowem. W roku 1953 badania archeologiczne w tym rejonie poprowadził Jerzy Gąssowski, który za pomocą wierceń uzyskał materiał, który pozwolił ustalić możliwość istnienia co najmniej dwóch osad z okresy wczesnego średniowiecza, położonych na północ i zachód od kościoła. Postawiono tezę, że owalne wzniesienie zwane położone na wschód od kościoła, wspomniane Zamczysko, może stanowić pozostałość grodziska, co potwierdzać miało znalezienie na wschodniej jego krawędzi pozostałości drewniano-ziemnej konstrukcji. W tej sytuacji wspomniane osady stanowiłyby ślad po podgrodziu lub tez osad przygrodowych. Badania J, Kuczyńskiego w 1966 nie pozwoliły na potwierdzenie lub obalenie tej tezy. Pozwoliły one na precyzyjniejsze określenie faz osadniczych w tym rejonie. Ustalono dwie jego fazy przerwanego na przełomie XI i XII wieku. Ustalono, że obniżenie pomiędzy klasztorem a Zamczyskiem powstało w XIII wieku, a stromizna wzgórza od strony wschodniej ukształtowana została znacznie później, w powiązaniu do budowy drogi do Ostrowca Świętokrzyskiego. W publikacji dotyczącej wyżej wymienionych badań archeologicznych zweryfikowano odkryte mury podczas prac ziemnych w 1959 r., w rejonie między południowym murem ogrodzenia klasztoru. Mury te. o znacznych rozmiarach, związanych, wykonane zostały z łomów kamienia, z użyciem cegły palcówki. Stwierdzono, że związane są z nowożytną działalnością bernardynów. wysnuwając hipotezę, że są one pozostałością gospodarczego budynku gospodarczego zw. „składem zbożowym”, uwidocznionym na planie zabudowań klasztornych z 1858 r. W 1844 r. polecenia Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego przybyła do Opatowa w celu poszukiwania „zabytków starożytności” specjalna komisja. Badacze spotkali się z miejscową tradycją istnienia zamku w Opatowie, którego pozostałością miał być spichlerz zbożowy, a stojący w innym miejscu, przy ówczesnej ulicy Sandomierskiej, a więc na wschód od Rynku. Była to budowla wzniesiona, jak się wyrażono, z ciosów kamiennych, przez władze austriackie, w latach 30. XX wieku przedstawił ją na fotografii Kotarski. Źródła pisane dostarczyły materiałów, które pozwalają powrócić do zagadnienia istnienia zamku w Opatowie. Są to inwentarze z 1618 i 1727 publikowane niedawno przez Radosława Kubickiego oraz niedawno odkryty inwentarz zamku z 1655 roku. Lokalizacja elementów jego zabudowy, rzecz jasno mocno przybliżona, stała się możliwa dzięki materiałom kartograficznym. Dzięki nim możliwe stało się również umiejscowienie na terenie miasta dworów kantora i dziekana. Przyjmuje się, że Opatów jako była osada książęca weszła w skład dóbr biskupstwa lubuskiego około 1232 r. W roku 1282 r. książę sandomierski Leszek Czarny wystawił dla małopolskich posiadłości biskupa lubuskiego Wilhelma przywilej zezwalający m.in. na wznoszenie zamków oraz lokować wsie i miasta na prawie niemieckim. Po sprzedaży, czy też zastawu, Lubusza margrabiom brandenburskim, biskupi przenieśli się na terytorium Polski, do swoich opatowskich dóbr. Początkowo mieli swą siedzibę we wsi Biskupice, lecz po napadzie na biskupa Jana, około 1300 r. przenieśli się do Opatowa, gdzie wystawili swą rezydencję. W dobie walk o tron krakowski Władysław Łokietek czasowo zajął dobra opatowskie, w roku 1313 r. potwierdził przywilej Leszka Czarnego. Źródła pisane milczą o rezydencji biskupiej w tym czasie. Król Kazimierz Wielki przebywając w Opatowie w sprawie procesu z krzyżakami, rezydować miał w domu mieszczanina opatowskiego, niejakiego Bibulskiego. Pierwsza pewna wzmianka o opatowskiej siedzibie biskupów lubuskich pochodzi z 1405 r. kiedy wymieniono młyn stojący pod dworem biskupa. Istnienie jakieś stancji na terenie miasta potwierdzają częste pobyty króla Władysława Jagiełły. W Księdze Uposażeń Biskupstwa Krakowskiego Jana Długosza (ok. poł. XV w.) czytamy o znajdujących się na terenie miasta trzech dworach: dworze biskupa z sadem, dworze dziekana z ogrodem i sadem na Starym Mieście oraz dworze kantora. W drugiej połowie XIV w. Opatów stał się miejscem zjazdów szlachty sandomierskiej, a w XV stuleciu sejmiku generalnego Małopolski oraz sejmiku województwa sandomierskiego. W latach 1467-1472 ufundowany został klasztor benedyktynów w oparciu o dotychczasowy kościół parafialny p.w. Najświętszej Marii Panny. Dokument przekazania świątyni wydał biskup lubuski Krzysztof Fryderyk II, który dodatkowo nadał klasztorowi dwa ogrody. W 1502 r. miał miejsce kolejny, katastrofalny w skutkach najazd Tatarów. Miasto Opatów zostało splądrowane i zniszczone, natomiast czterodniowym atakom oparł się klasztor. W konsekwencji biskupi zdecydowali się sprzedać w 1514 r. swe dobra Krzysztofowi Szydłowieckiemu. W jego posiadaniu znalazł się również zamek w Opatowie, wzmiankowany w 1529 roku. Gdy w 1844 roku do Opatowa, będącego własnością Karskich, przybyła komisja do badania zabytków starożytności pod kierunkiem Sobieszczańskiego, spotkała się z żywą jeszcze świadomością istnienia rezydencji pańskiej w Opatowie. Jednakże jak wynika z zachowanego sprawozdania, komisja nie zapoznała się z archiwum właścicieli miasta Karskich. A to właśnie Jadwiga Karska w 1650 r. nadała klasztorowi, jak się wyrażono „dom, przylegający do placu i ogrodu klasztornego. Pozostała część zabudowy zamku w 1727 r. tak opisuje zachowany inwentarz: „Zamek za miastem, nad rzeką Łupawą w circum ferencyi swojej wałem obwiedziony, mury w nim przed lat kilkadziesiąt do szczętu zrujnowane i popadłe, tylko nad rzeką Kamieni ca w kwadrat murowana słomą kryta, drzwido niej na zawiasach z skoblem do zawierania, ex opposito budyneczek stary słomą kryty dziurą pod strzały z izby komorą i piekarnią, w której rezydencyja Jego Mości Pana Gubernatora Opatowa”. W świetle inwentarzy z 1618 i 1655 roku, zamek opatowski składał się z budynku bramnego z mostem zwodzonym, przy którym wymieniono jeszcze inne, m.in. dom należący do starosty opatowskiego, budynku mieszkalnego zwanego Buczacz, budynku zwanego Ostrowiec o charakterze reprezentacyjnym oraz umocnień ziemnych z parkanem i trzema basztami. W świetle przedstawionego opisu widzimy zamek znajdujący się w północnej, najstarszej części miasta. Jego teren obejmował przestrzeń począwszy od muru wschodniego skrzydła klasztoru, a na zachód do szpitala. Od miasta odgraniczony był rzeką Łukawką. Na uściślenie danych źródłowych pozwolą oczywiście badania archeologiczne.
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Wto Kwi 21, 2009 11:45 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Wzgórze na którym stał zamek, obecnie klasztor. Opracowanie zamku, jak i jego dzieje wraz z opracowaniem ukaże się na jesieni. Odczyt na jego temat odbędzie się również jesienią podczas EDD.


Zamek nad Opatowem
Sensacyjne ustalenia archeologów: tu była kiedyś potężna budowla. Potrzebne wykopaliska, by rozwiązać inne zagadki grodu
Potężna budowla, prawdopodobnie zamek, stała niegdyś na jednym ze wzgórz Opatowa. O tym sensacyjnym odkryciu poinformowali naukowcy podczas sesji w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, która odbyła się wczoraj w Opatowie. Badania archeologiczne mają potwierdzić tę teorię.

Według najnowszych ustaleń, potężne zamczysko znajdowało się na wzgórzu klasztornym. O budowli tej wspominał już Jan Długosz.

POTĘŻNE ZAMCZYSKO

- Może to być rzecz zaskakująca dla mieszkańców Opatowa i ludzi związanych z tym miastem, ale niegdyś nad Opatowem górowało potężne zamczysko - mówi Dariusz Kalina z Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. - Przez ostatnich kilkadziesiąt lat wiadomość o zamku zupełnie zanikła wśród miejscowej ludności.
Jednak, zdaniem Dariusza Kaliny, jeszcze w latach pięćdziesiątych dwudziestego wieku opatowianie wspominali o istnieniu takiej budowli.

- O zamku mówi również literatura - wyjaśnia Dariusz Kalina. - W roku 1953 na wzgórzu klasztornym przeprowadzono wiercenia. Badacze stwierdzili istnienie w tym miejscu grodu, przynajmniej dwóch osad wokół kościoła parafialnego. Jan Długosz w swoich dziełach wspominał o zamku na tym wzgórzu. Jednak słowo to można tłumaczyć również jako dwór. W świetle tych wierceń uznano więc, że informacje Jana Długosza odnoszą się do ziemno-drewnianych fortyfikacji, istniejących wokół tego wzgórza. Uważam jednak, że był tam zamek. Niestety, do dzisiaj w miejscu, w którym prawdopodobnie istniał zamek, nie przeprowadzono badań archeologicznych.

- Przez teren zamku miała przechodzić projektowana kilkadziesiąt lat temu trasa szybkiego ruchu. Inwestycja jednak została cofnięta. Gdyby doszła do skutku, poprzedziłyby ją gruntowne badania archeologiczne.
Według ustaleń Dariusza Kaliny, opatowski zamek był bardzo rozległy. Przechodził przez teren ogrodów przyklasztornych na południowych stokach wzgórza i ciągnął się aż do miejsca, w którym obecnie znajduje się szpital. Zamczysko składało się z trzech budowli i istniało od XIII do XVIII wieku.

WYKOPALISKA SĄ KONIECZNE

Aby jednak potwierdzić sensacyjne informacje prezentowane podczas Europejskich Dni Dziedzictwa przez Dariusza Kalinę, muszą zostać przeprowadzone gruntowne badania archeologiczne wzgórza klasztornego.

- Jeszcze w tym roku chcielibyśmy przeprowadzić wstępne badania archeologiczne, które nakreślą teren, w którym trzeba kopać. Liczymy też na szybką zmianę pogody. Kiedy oblecą liście, będzie można zrobić zdjęcia lotnicze tego terenu. Korzystając z programów komputerowych, można zobaczyć, co jest pod ziemią - wyjaśnia Damian Kalina. - Chcielibyśmy najważniejsze badania archeologiczne rozpocząć w przyszłym roku.

O tym, że Opatów jest słabo przebadany pod względem archeologicznym, mówił również doktor Marek Florek.
- Poważne badania archeologiczne dawnego Żmigrodu oraz kolegiaty pod wezwaniem Świętego Marcina były prowadzone w 1953 roku przez Jerzego Gąssowskiego i Zdzisława Tomaszewskiego. Wszelkie opracowania opierają się właśnie na wynikach tych badań - mówił Florek.

Jest wiele znaków zapytania, dotyczących historii Opatowa.
- Na przykład układ lokacyjny miasta nie jest typowy dla XIV wieku, a dla lokacji XIII-wiecznych. W dodatku układ ten jest typowy dla miast znajdujących się w zachodniej części kraju. Jest to wskazówka, że lokacja miasta mogła nastąpić wcześniej. I ja się do tego poglądu skłaniam. To wszystko mogą zweryfikować jedynie dokładne badania archeologiczne. Stare Miasto nadal jest bardzo słabo rozpoznane pod względem archeologicznym, od lat prowadzony jest jedynie nadzór konserwatorski.

Archeolodzy i historycy zajmujący się Opatowem liczą, że wreszcie uda się przeprowadzić badania archeologiczne, które rozwiążą przynajmniej część zagadek związanych z dziejami Opatowa.
autor: Agnieszka Kukiełka
źródło: Echo Dnia 18 września 2007

Czy na wzgórzu klasztornym jeszcze w XVIII wieku stał potężny zamek?
(fot: R. Biernicki)
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
wislak7770
Kasztelan


Dołączył: 26 Mar 2013
Posty: 784
Skąd: Tarnów

PostWysłany: Pon Paź 08, 2018 10:59 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Byłem ostatnio w Opatowie na podziemnej trasie (z tego miejsca polecam) i dopytałem przewodnika o zamek i potwierdziła że zamek wg. obecnej wiedzy znajdował się właśnie w rejonie obecnego klasztoru, ale dorzuciła jeszcze że pomiędzy obecnyn szpitalem, a klasztorem przy rzece przez 2-3 lata znajdował się obiekt który się nie utrzymał do dnia dzisiejszego - a pierwotnie to właśnie tam rozpoczęto budowe opatowskiego zamku
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Świętokrzyskie -> Zamki Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum