Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska

[tapir]

Również fotki Cvn i moje. Lipiec 2007.

Zamek się dość elegancko wkomponowuje w linię miejskich murów, więc postronna osoba może go nawet nie dostrzec, przejeżdżając główną szosą

[Sylwia]

[Becik]

Zamek w Szydłowie ulokowany jest położony na skarpie wzniesienia opadającego ku dolinie rzeczki Ciekącej. Znajduje się w obrębie fortyfikacji dawnego miasta. Miał charakter obszernej siedziby królewskiej, choć użytkowanej tylko czasowo. Świadczą o tym obszerny dziedziniec i duży budynek mieszkalny. Zachowały się ruiny dużego domu mieszkalnego, tzw. skarbczyk z XV i XVI wieku i budynek bramny z pozostałościami murów oddzielających zamek od miasta. Od strony zachodniej dziedziniec zamku zamknięty jest murami obwodowymi, które stanowią fragment umocnień miejskich. Wg Janka z Czarnkowa murowany zamek wzniósł w Szydłowie król Kazimierz Wielki, który otoczył też miasto murami obronnymi. Także Jan Długosz wspomina o wzniesieniu zamku przez Kazimierza Wielkiego. Zamek był przebudowywany w XV wieku, a następnie dwukrotnie w XVI wieku, co było związane z pożarami, które miały tu miejsce w 1528 i 1544. W XVII wieku zamek ponownie przebudowywano po pożarze z 1630 i zniszczeniach z okresu potopu szwedzkiego. W 1723 starosta Józef Załuski odnowił zamek. Pod koniec XVIII wieku został on opuszczony i częściowo zniszczony. W 1927 ruiny zamku zabezpieczono. W 1946 roku zrekonstruowano mury obwodowe z blankami od strony zachodniej. Jednocześnie mury domu dużego zostały podniesione i zwieńczone pseudoblankami, które nie istniały przedtem. Zamek powstał na planie wydłużonego wieloboku o powierzchni przekraczającej 7000 m². W pierwszej fazie budowy był prawdopodobnie otoczony prowizorycznymi umocnieniami, które później zastąpiono murem. Głównym elementem zespołu zamkowego był ustawiony prostopadle do murów obwodowych budynek mieszkalny. Zamykał on od południa dziedziniec i miał wymiary 34,8 x 12,8 m. Wzniesiono go na planie prostokąta. Był piętrowy i zbudowany z kamienia. Po stronie południowej znajdował się ryzalit. W budynku mogła mieścić się kaplica. Na każdej z kondygnacji znajdowały się dwa pomieszczenia. Prawdopodobnie budynek posiadał dwuspadowy dach. Zachowały się kamienne portale. Na kulminacji wzgórza położona była cylindryczna kamienna wieża. Znajdowała się w północno-zachodnim narożu zamku. Zachowały się z niej jedynie fundamenty, które pozwalają przypuszczać, że wieża miała występujący poza okrąg podstawy "dziób"[1]. Był on skierowany na zachód. Forma ta jest unikatowa w budownictwie obronnym z czasów Kazimierza Wielkiego. W XV wieku na ruinach wieży wzniesiono piętrowy budynek nazywany skarbczykiem. W 1528 został on rozbudowany. Budynek bramny powstał w XVII wieku na miejscu dawnej bramy umieszczonej w murze.

plan zamku w XV wieku wg L.Kajzera


miasto i zamek od południowego zachodu w połowie XIX wieku, "Kłosy" 1869


ruiny skarbczyka "Kłosy" 1869


mury zamkowe na archiwalnej pocztówce


mury obronne zamku, będące też częścią fortyfikacji miejskich


brama zamkowa


skarbczyk


budynek zamkowy

[Becik]

Archeolodzy odkryli nieznane dotąd mury zamkowe!

Zakończyły się badania archeologiczne na zamku w Szydłowie. Ich wyniki są niezwykle ciekawe i zmieniają dotychczasowe wyobrażenia o architekturze południowego budynku zamkowego czyli tzw. „sali rycerskiej.” Dokopano się do nieznanych wcześniej fundamentów zamkowych.

Archeolodzy z Łodzi przyjechali na zaproszenie Świętokrzyskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych, które grant na badania archeologiczne pozyskało z Gminy Szydłów.

Pierwsze po 1999 roku badania archeologiczne zamku w Szydłowie pozwoliły rozpoznać nieznane dotąd relikty murów średniowiecznego pałacu królewskiego (tzw. sali rycerskiej). Odsłonięte w dwóch wykopach relikty datować można na XIV – XVI stulecie. Choć badania wymagają kontynuacji już teraz stwierdzić można, że uczytelnione mury pozwolą w istotny sposób zmienić dotychczasowe sądy na temat architektury pałacu. Podczas prac badawczych zebrano także liczny materiał zabytkowy, który po opracowaniu znajdzie się w szydłowskim muzeum – Skarbczyku.

Miejsce wykopalisk wizytował 30 września Janusz Cedro – świętokrzyski wojewódzki konserwator zabytków. Podczas spotkania podkreślono potrzebę odpowiedniego zabezpieczenia fundamentów zamkowych, bowiem w jednym z wykopów zanotowano liczne ubytki budulca.

Wyniki dotychczasowych badań archeolodzy zaprezentują za kilka miesięcy w Szydłowie podczas popularyzatorskiego spotkania z mieszkańcami. W 2015 r. planowana jest kontynuacja badań archeologicznych w nieco większej skali niż obecnie.

Tekst i zdjęcia: Piotr Walczak

źr: http://www.szydlow.pl 01/10/2014

[michu3]

Ciekawa dyskusja o formie pałacu królewskiego w Szydłowie: http://forum.zamki.pl/viewtopic.php?f=49&t=3568&p=33008#p33008

[Sylwia]

[giekaa]

Maj' 2016