Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska
Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Jelenia Góra

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Dolnośląskie -> Mury miejskie
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Sob Lut 21, 2009 7:27 pm    Temat postu: Jelenia Góra Odpowiedz z cytatem

Data uzyskania praw miejskich przez Jelenią Górę pozostaje nieznana, można jednak przyjąć, że założona wówczas osada od początku uzyskała miejski status i rozplanowanie przestrzenne, otrzymując nazwę Hirschberg.
Pierwsze obwarowania miejskie miały zapewne postać wału zakończonego palisadą. Bardzo prawdopodobne jest, iż już w XIII w. miasto było otoczone również suchą fosą. Pierwsze mury kamienne Jelenia Góra otrzymała najprawdopodobniej dopiero w pierwszej połowie XIV w. Może o tym świadczyć wzmianka w dokumencie z 1341 r., w którym książę Henryk jaworski zezwolił na wybudowanie karczmy „poza murami miejskimi” (extra muros civi), choć samo to określenie może się równie dobrze odnosić do konstrukcji kamienno-ziemnej, jak i całkowicie murowanej. Współcześnie zachowane fragmenty dawnych obwarowań datowane są bowiem przez badaczy dopiero na początek XV w. Nie ma jednak żadnej pewności, że wcześniej nie istniały tu, choćby we fragmentach, kamienne obwarowania. W 1500 r. opisywano już Jelenią Górę jako małe miasto, ale za to wybornie obwarowane. „Śląski panegiryk”, autorstwa jeleniogórzanina Pankracego Geiera, wydany w 1521 r., wyraźnie zaznacza, że miasto posiadało podwójne mury obronne, otoczone fosą, a do każdej bramy wiódł most zwodzony.
Pierwotnie powstał mur wewnętrzny, znacznie wyższy od zewnętrznego. Miał on do 8 metrów wysokości, a jego grubość na koronie sięgała 1,5 metra. U podstawy był oczywiście grubszy. Wzdłuż całej jego długości znajdowały się otwory strzelnicze, do których dostęp zapewniał specjalny chodnik i drewniane pomosty. Ponadto w murze znajdowały się półkoliste lub cylindryczne basteje, które przewyższały mur przeciętnie o 3 metry. Ich liczba zmieniała się w różnych okresach i wynosiła od 24 do 36. Znajdowały się więc od siebie w odległości od 20 do 30 metrów. Basteje te nie tylko wzmacniały cały mur konstrukcyjnie, ale przede wszystkim umożliwiały ostrzeliwanie z boku wrogów wdzierających się na mury. Przed murem wewnętrznym, w odległości od 5,5 do 7,5 metra, znajdował się młodszy i niższy mur zewnętrzny. Posiadał on zaledwie 2,5 metra wysokości, a grubość jego murów nie przekraczała 0,6 metra. W nim także znajdowały się basteje, wybiegające znacząco poza główną linię, ale było ich dużo mniej niż w murze wewnętrznym, bo zaledwie 9. Jednak ich konstrukcja, jak i otwory strzelnicze, przystosowane były już do broni palnej, która pojawiła się na szerszą skalę na początku XV w. Przed tym murem znajdowała się sucha fosa. Nie było to jednak zbyt łatwa przeszkoda do przejścia, gdyż rów ten miał od 13 do 16 metrów szerokości, a jego głębokość wahała się od 5,5 do 6,5 metra, co z pewnością uniemożliwiało podciągnięcie tu machin oblężniczych, a także znacznie opóźniało szturm piechoty, zwłaszcza obciążonej bronią i drabinami. Forsującego fosę przeciwnika można była dość łatwo zabić lub ranić, eliminując skutecznie. W XVII w. na przedmurzu dodatkowo pojawiły się umocnienia ziemne lub kamienno-ziemne, w postaci szańców i transzei przystosowanych do broni palnej, zwłaszcza dział.
Najsłabszym elementem każdych umocnień są zawsze bramy, będące naturalną i oczywiście niezbędną, przerwą w jednolitym obwarowaniu. Dlatego też były one zawsze przedmiotem szczelnej troski, a ich konstrukcji i sposobom zabezpieczeń poświęcano znacznie więcej uwagi niż pozostałym częściom obwarowań. W Jeleniej Górze były trzy bramy miejskie. Na zachodzie Brama Zamkowa (Burgtor), na końcu ulic Jasnej i Grodzkiej, na wschodzie Brama Wojanowska (Schildauertor), na końcu ul. Marii Konopnickiej i na południu Brama Ulicy Długiej (Langgassentor), na końcu ul. Długiej. Od północy Jelenia Góra nie posiadała bramy, gdyż z tej strony znajdowała się wysoka skarpa rzeki Bóbr, uniemożliwiająca zbudowanie dogodnego dojazdu, a jednocześnie stanowiąca dodatkowe zabezpieczenie miasta przed atakiem. Żadna z bram miejskich nie zachowała się do dziś, bo stojąca na początku ul. 1 Maja Brama Wojanowska zbudowana została w 1763 r. i nigdy nie miała funkcji obronnych, a jedynie porządkowe. Każda z bram chroniona była wysoką wieżą. Wieża Zamkowa nadal stoi, a więc dzisiaj naocznie możemy przekonać się o jej rozmiarach i wyglądzie, choć zmieniały się one w ciągu wieków. Wieża ta zawaliła się np. w 1549 r., po czym ją odbudowano, a w XIX w. została odremontowana, ale równocześnie mocno ją przebudowano. Średnica wieży w przyziemiu wynosi 7,57 metra, a grubość jej murów przekracza tu 1,5 metra. Część walcowa wieży posiada wewnątrz 5 kondygnacji. Na trzecim i czwartym piętrze znajdują się otwory strzelnicze w kształcie krzyża. Przy wieży znajdował się budynek bramny, a pod nim dwie zamykane bramy, oddalone od siebie o 17 metrów, zabezpieczone dodatkowo kratą oraz mostem zwodzonym. Podobne zabezpieczenia znajdowały się przy Bramie Wojanowskiej. Jej wieżę obronną również możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. Do gałki na dachu ma ona ponad 34 metry wysokości. Jej średnica ma 7,2 metra, przy czym mur posiada grubość od 2,5 na dole do 1,5 metra na wyższych kondygnacjach. Dodatkowo tutejszą bramę ochraniała, daleko wysunięta na przedpole, basteja, w której z czasem urządzono kaplicę św. Anny. Nie zachowała się tylko Wieża Bramy Ulicy Długiej, a to założenie bramne było najciekawsze z wszystkich trzech wiodących do miasta. Sama wieża posiadała nietypową sylwetkę, gdyż u góry była szersza niż na dole. Jej średnica wynosiła 7,2 metra, wysokość zaś dochodziła co najmniej do 30 metrów. Wieża ta nie była jedynym zabezpieczeniem bramy. Chronił ją bowiem barbakan, zajmujący niegdyś znaczną część obecnego pl. Niepodległości. Mury miejskie straciły swoje znaczenie obronne w końcu XVIII w. i wówczas też zaczęto je powoli rozbierać, zwłaszcza w miejscach, w których przeszkadzały one w rozwoju miasta. Ostateczna decyzja o rozbiórce jeleniogórskich obwarowań zapadła w 1862 r. Do dziś zachowały się tylko niewielkie odcinki murów miejskich i związanych z nimi budowli. (źr:http://www.jeleniagora.pl za Ivo Łaborewicz - Z jeleniem przez 9 wieków – wyimki z historii Jeleniej Góry (5)).

Brama Wojanowska i Baszta Wojanowska – stanowiły część średniowiecznego kompleksu obronnego który strzegł drogi do Wojanowa. Lochy pełniły funkcję więzienia. W 1480 r. wieża wskutek silnego wiatru zawaliła się grzebiąc 5 osób. Szybko ją odbudowano dodając zegar i kopułę z latarnią i w takim stanie przetrwała do dziś. Brama, zwana Wojnowską, którą strzegła owa wieża znajdowała się u wylotu obecnej ul. Konopnickiej. Wyburzono ją w 1755 roku, a obrys uwidoczniono w bruku ciemniejszą kostką. W roku 1756 postawiono tutaj barokową bramę spełniającą funkcję porządkowo-rogatkową. Na filarach umieszczono herby: pruski, śląski, miejski oraz inskrypcję. W 1869r. bramę rozebrano i przeniesiono do koszar przy ul. Obrońców Pokoju. Po renowacji w 1998 roku wróciła na dawne miejsce.

Miasto w XVIII wieku


próba rekonstrukcji miasta i zamku w XV wieku według S.Firszta
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
czcibor
Hetman wielki koronny


Dołączył: 09 Lut 2010
Posty: 1234
Skąd: Poznań

PostWysłany: Pon Sie 24, 2015 7:09 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Autopsja 15 siepnia 2015.
Wieża bramy zamkowej. W czerwonym klocku przyklejonym do wieży można nocować w bardzo przyzwoitych warunkach, z wyjściem na dach i wieżą prawie na wyciągnięcie ręki.

Baszta grodzka

XVI wieczna basteja pełniąca funkcję kaplicy obronnej, przyklejona do wieży bramy wojanowskiej.

_________________
http://lucivo.pl/
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Odwiedź stronę autora
kalos70
Honorowy


Dołączył: 19 Maj 2010
Posty: 421
Skąd: Lublin

PostWysłany: Nie Lut 19, 2017 1:03 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Foto z 06.2016.



Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
wislak7770
Kasztelan


Dołączył: 26 Mar 2013
Posty: 784
Skąd: Tarnów

PostWysłany: Sob Cze 06, 2020 5:16 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Kaplica św. Anny - dawna basteja murów miejskich
Cytat:
Kaplica św. Anny, formalnie należy do parafii pw. św. św. Erazma i Pankracego, ale stanowi autonomiczny obiekt, który przed wiekami pełnił naprzemiennie funkcję sakralną w okresie pokoju, a obronną – w czasie licznych wojen. Świadczą o tym m.in. tzw. otwory kluczowe – kamienne obramowania strzelnic. Przechodnie często przypisują kaplicy stojącą obok wieżę, co jest nieporozumieniem, bowiem jest ona osobną budowlą, Basztą Bramy Wojanowskiej, związana jest tylko wspólnym murem, nie ma jednak między tymi obiektami żadnego przejścia.

Źródło: https://jeleniagora.naszemiasto.pl/kaplica-sw-anny-jest-juz-po-remoncie/ar/c4-1560565
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Sro Sie 11, 2021 9:58 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

sierpień 2021

Basteja z bramą Wojanowską







Baszta Grodzka




Wieża bramy Zamkowej




fragment wykorzystanych w zabudowie ciągu murów na ul. Jeleniej








i od ul. Fortecznej








Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Dolnośląskie -> Mury miejskie Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum