|
Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
Becik Rada Królewska
Dołączył: 05 Lis 2007 Posty: 11687 Skąd: Warszawa
|
Wysłany: Czw Lip 23, 2009 8:36 pm Temat postu: Chroberz |
|
|
Pierwotny zamek (fortalicia) powstał w drugiej połowie XIV wieku. Obecnie na wzgórzu zwanym "Zamczyskiem" zachowały się niewielkie relikty zamku wybudowanego w latach 1552-1568 przez Stanisława Spytka Tarnowskiego, który powstał prawdopodobnie przy wykorzystaniu ruin wcześniejszego zamku Tęczyńskich. Zamek został wybudowany na miejscu wczesnośredniowiecznego grodu książęcego. W XV wieku zamek Drogosza trafił w ręce Tęczyńskich, którzy wcześniej posiadali tu jakiś dwór, w którym rezydowała w pierwszej połowie XV wieku wdowa po Janie z Tęczyna Katarzyna z Krzelowa. W XVI wieku powstał tu zamek Tarnowskich.
widok ogólny na Zamczysko (wzgórze za zabudowaniami na pierwszym zdjęciu)
na majdanie
|
|
Powrót do góry |
|
|
Becik Rada Królewska
Dołączył: 05 Lis 2007 Posty: 11687 Skąd: Warszawa
|
Wysłany: Pią Lut 19, 2010 2:29 pm Temat postu: |
|
|
Badania wzgórza „Zamczysko” z reliktami: wczesnośredniowiecznego grodu, późnośredniowiecznego zamku, renesansowej rezydencji murowanej i nowożytnego cmentarzyska
Badania wykopaliskowe, przeprowadzone przez ekipę Katedry Archeologii Historycznej Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego w składzie: prof. Leszek Kajzer (autor sprawozdania), mgr Aleksander Andrzejewski i mgr Marcin Lewandowski. Finansowane przez PSOZ (z tzw. kredytów powodziowych). Pierwszy sezon badań. Przebadano powierzchnię ponad 100 m2.
Wzgórze Zamczysko w Chrobrzu to obecnie małe sierpikowate lessowe wyniesienie (o długości około 30 metrów i szerokości 18 metrów), umieszczone na skraju wsi, przy krawędzi doliny zalewowej rzeki Nidy. Pierwotnie wyniesienie to miało powierzchnię około 4 ha i ulokowane były na nim: kościół (potwierdzony źródłowo w początku XIV w.), książęcy dwór-gród, w którym w połowie XIII w. odbywały się wiece, zaś w końcu tego stulecia (jak wynika z relacji Jana Długosza) utopiono królewicza węgierskiego Andrzeja, a także towarzysząca im zabudowa. Następnie ta naturalna forma terenowa została gruntownie zniszczona, a szeroki przekop podzielił ją na zachowane do dziś wzgórze kościelne oraz opisane sierpikowate wyniesienie, które zachowało tradycyjną nazwę Zamczysko. W latach 1959-1961 Zamczysko badała Elżbieta Dąbrowska; prace ukierunkowane były na rozpoznanie wczesnośredniowiecznego grodu. Wyniki jej prac zostały opublikowane w kilku artykułach, a także monografii o wczesnośredniowiecznym osadnictwie Ziemi Wiślickiej. Po ulewnych deszczach w 1997 r. nastąpiło gwałtowne zniszczenie opisanej formy terenowej, której krawędzie obsunęły się, wraz z warstwami kulturowymi i reliktami murów. I to właśnie zadecydowało o konieczności przeprowadzenia w Chrobrzu badań ratowniczych, które zakończono w końcu października 1998 r. Prace objęły obszar zachowanej formy terenowej, który nie był przebadany przez E. Dąbrowską.
Wyeksplorowano 2 wykopy badawcze o łącznej powierzchni ponad 100 m² i orientacyjnej kubaturze około 290 m³. Zgromadzono 2180 zabytków ruchomych, sporządzono niezbędną dokumentację rysunkową i fotograficzną. Materiał kostny poddano analizie antropologicznej. Informacje historyczne o zamku Tęczyńskich pozyskano dzięki uprzejmości dr. Janusza Kurtyki.
Po tegorocznych badaniach Zamczysko w Chrobrzu traktować należy jako całkowicie przebadane, a równocześnie całkowicie zniszczone. Tegoroczne prace stworzyły rzeczywiście ostatnią okazję poznania charakteru obiektu w poszczególnych fazach jego przekształceń.
Stwierdzono, że badane partie obiektu były wielokrotnie przekopywane, co sprawia, że sytuacja stratygraficzna jest całkowicie zakłócona. Szczególnie dotkliwe straty wynikły z użytkowania terenu przez cmentarz przykościelny (z XVIII-XIX w.) i w trakcie kopania tu stanowisk strzeleckich i schronów w trakcie I wojny światowej. W przycalcowych warstwach znaleziono nikłe relikty murów, wykonanych z pińczowskiego kamienia wapiennego, które zidentyfikowano jako pochodzące z wzniesionej tu około polowy XVI w. rezydencji podskarbiego koronnego i wojewody sandomierskiego Stanisława Tarnowskiego (+1568).
Wkopane w lessowy calec spągowe partie fundamentów nie umożliwiają rekonstrukcji rozplanowania rezydencji, której znaczne partie zniszczały ostatecznie w wyniku obsuwania się skarp. Plan tego budynku nie zostanie więc nigdy poznany. W wykopie I przebadano pozostałość dużej sali, z reliktami cokołu piecowego i detalem architektonicznym, pochodzącym z jej wystroju. W wykopie II, o całkowicie zakłóconej stratygrafii, znaleziono hałdę po dwóch piecach: z kafli naczyniowych i z kafli formowanych w matrycach.
Badania w Chrobrzu nie doprowadziły do lepszego poznania wczesnośredniowiecznego grodu i późnośredniowiecznego zamku Tęczyńskich. Nie znaleziono zachowanych in situ reliktów tych obiektów, a tylko ułamki naczyń glinianych, które wiązać można z funkcjonowaniem obu obiektów. Wzbogacono natomiast, w sposób bardzo istotny, wiedzę o rezydencji Stanisława Tarnowskiego, której wystrój i wyposażenie lokują ją na najwyższym poziomie, także artystycznym. Szczególnie istotne jest znalezienie kafli po żółto-zielonym piecu, na pewno dwukomorowym, zbudowanym zarówno z wczesnorenesansowych kafli,
wykonywanych z matryc „wawelskich" (młodzieniec pod arkadą, dudziarz) jak i okazów wyraźnie jeszcze późnogotyckich.
Brak terenowych możliwości prowadzenia dalszych prac sprawia, że badania uznać trzeba za zakończone, a obiekt za totalnie zniszczony. Komunikujemy to z wielkim żalem, gdyż ranga poznawcza badanego obiektu była bardzo duża, sięgająca poziomu fundatora, wchodzącego w skład najwęziej rozumianej elity Polski późnojagiellońskiej. |
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Możesz dodawać załączniki na tym forum Możesz ściągać pliki na tym forum
|
Załóż bezpłatnie forum phpbb2 lub phpbb3 na Forumoteka.pl
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|