|
Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
|
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
Autor |
Wiadomość |
Becik Rada Królewska
Dołączył: 05 Lis 2007 Posty: 11718 Skąd: Warszawa
|
Wysłany: Sob Wrz 26, 2009 4:52 pm Temat postu: Jędrzejów |
|
|
Archiopactwo cystersów w Jędrzejowie
Na początku XII wieku w pobliżu źródeł Białej Nidy, nad Brzeźnicą (dziś tereny Jędrzejowa) został wzniesiony przez Jaksów-Gryfitów rodowy kościół św. Wojciecha wraz z rezydencją. Kościół ten konsekrował biskup krakowski Maurus, a uposażył jego następca Radost Gaudensjusz herbu Poraj. Przypuszczalnie, rezydencja i kościół mogły być siedzibą kanonika krakowskiego Janika Jaksy-Gryfity, który, wraz ze swym bratem Klemensem z Klimontowa, palatynem krakowskim, ufundował pierwszy klasztor cystersów na ziemiach polskich. Miejsce to określane było w dokumencie fundacyjnym cystersów jako Brynsich, Bryszyn, Brzeźnica.
W 1114 roku przybył tu z opactwa Morimond w Szampanii, konwent cystersów pod przewodnictwem o. Mikołaja, sprowadzony przez późniejszego arcybiskupa gnieźnieńskiego Janika. Klasztor w Brzeźnicy (pierwotna nazwa Jedrzejowa), założono w 1140 roku jako 21 filię Morimondu. Otrzymał on nazwę Morimondus Minor (Morimond Mniejszy). Cystersi zorganizowali osadę dla ludności, którą później nazwano Jędrzejowem (Andreovia). Nazwa prawdopodobnie pochodzi od imienia patrona wschodu św. Andrzeja Apostoła, gdzie cystersi prowadzili misję, stąd Andreovia, czyli Droga św. Andrzeja. Fundator, Jan Gryfita, uposażył klasztor częścią swego majątku rodowego. Klasztor jędrzejowski w roku 1149 otrzymał akt erekcji do rangi opactwa. Bolesław Kędzierzawy nadał wówczas przywilej fundacyjny, zwalniając od danin i ciężarów książęcych.
Najprawdopodobniej ówczesne opactwo miało skromne drewniano-ziemne umocnienia. Uroczystej konsekracji nowego kościoła, poświęconego Wniebowziętej Najświętszej Maryi Pannie, patronce zakonu cysterskiego, dokonał w 1210 roku biskup krakowski Wincenty Kadłubek. Opatowi Janowi II Jędrzejów zawdzięcza, że z klasztornej osady stał się miastem. Przywilej lokacyjny na prawie średzkim otrzymał w 1271 roku od księcia Bolesława Wstydliwego. Pod koniec średniowiecza, w roku 1447 opatem został Mikołaj Odrowąż z Rembieszyc. Wytyczył on plan gruntownej przebudowy klasztoru oraz modernizacji kościoła klasztornego. W 1475 roku przebudował klasztor z krużgankami, wprowadził gotyk do romańskiego kościoła, zbudował odrębny budynek opatówki z hospicjum. W miejsce zniszczonego XII-wiecznego kościółka parafialnego, zbudował w 1479 roku nowy, gotycki kościół (dziś św. Trójcy). Centralnymi budowlami powstających opactw były bazylika bezwieżowa na planie krzyża łacińskiego i klasztor skupiony wokół wirydarza. Pozostałe budynki spełniały rolę pomocniczą, głównie gospodarczą. Być moze wtedy też klasztor został otoczony murami obronnymi. Zavhowane ich fragmenty świadczą, że były przebudowane w późniejszym okresie i utraciły cechy obronne. W częsci północno wschodniej zachowały się fragmenty umocnień. Widnieje w nich 9 strzelnic kluczowych rozmieszczonych co 8m. Umocnienia te zostały wznisione z cegły. Wąznym elementem obwarowań były cylindryczne baszty flankujące mur obronny co 70m. Zachowały się dwie z nich. W 1800 klasztor spłonął, w wyniku pożaru zniszczeniu uległa biblioteka klasztorna. Zakon cysterski skasowano w 1819 roku, w 1831 w budynkach poklasztornych powstał szpital wojenny, a ostatni cysters Wilhelm Ulawski zmarł w roku 1855. Obowiązki duszpasterskie przejęli oo. reformaci. Gdy w 1870 Jędrzejów utracił prawa miejskie reformatów usunięto z klasztoru za poparcie powstania styczniowego. Władze rosyjskie umieściły w gmachu poklasztornym seminarium nauczycielskie w 1872 r. Cystersi wrócili do Jędrzejowa dopiero w 1945 roku. W 1953 klasztor jędrzejowski został podniesiony do rangi przeoratu, a w 1989 nadano mu ponownie rangę opactwa.
Widok na zabudowania klasztorne zza Nidy na początku XIX wieku
klasztor w połowie XIX wieku na rysunku Napoleona Ordy
klasztor w okresie międzywojennym
|
|
Powrót do góry |
|
|
carrollus Hetman wielki koronny
Dołączył: 23 Lis 2009 Posty: 1101
|
Wysłany: Wto Gru 01, 2009 12:16 pm Temat postu: Jedrzejów |
|
|
W czasie mojej wizyty w klasztorze udało mi się odnaleźć jedynie jedną basztę zachowaną do pełnej wysokości. drugiej nie znalazłem, nie mam też żadnych zdjęć na podstawie których mógłbym zidentyfikować jej relikty. od pólnocnej strony zabudowań w murze klasztornym zachowały się 2 szwy prostopadłego muru, być może to jest relikt drugiej baszty. podobnie nie znalazłem strzelnic kluczowych (przynajmniej od strony zewnętrznej muru).
|
|
Powrót do góry |
|
|
Becik Rada Królewska
Dołączył: 05 Lis 2007 Posty: 11718 Skąd: Warszawa
|
Wysłany: Pią Maj 03, 2013 11:40 am Temat postu: |
|
|
trochę moich zdjęć, pozostałości baszty oraz sam kościół
oraz kilka fotek ze środka
|
|
Powrót do góry |
|
|
carrollus Hetman wielki koronny
Dołączył: 23 Lis 2009 Posty: 1101
|
Wysłany: Nie Maj 05, 2013 8:37 am Temat postu: |
|
|
Krużganków z reliktami XII-wiecznymi nie zwiedzałeś? |
|
Powrót do góry |
|
|
Becik Rada Królewska
Dołączył: 05 Lis 2007 Posty: 11718 Skąd: Warszawa
|
Wysłany: Nie Maj 05, 2013 9:27 am Temat postu: |
|
|
yyy, nie
gdybym wiedział o nich to pewnie bym poszukał.... |
|
Powrót do góry |
|
|
carrollus Hetman wielki koronny
Dołączył: 23 Lis 2009 Posty: 1101
|
|
Powrót do góry |
|
|
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Możesz dodawać załączniki na tym forum Możesz ściągać pliki na tym forum
|
Załóż bezpłatnie forum phpbb2 lub phpbb3 na Forumoteka.pl
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|