Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska
Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Chełmno

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Kujawsko-Pomorskie -> Zamki
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Czw Wrz 10, 2009 7:53 pm    Temat postu: Chełmno Odpowiedz z cytatem

Pierwsze wzmianki o Chełmnie pochodzą z roku 1132. Znajdował się tu obronny gród będący siedzibą kasztelana. Od roku 1222 stał się własnością biskupa Chrystiana prowadzącego na terenie pogańskich Prus działalność misyjną. Po wyjeździe biskupa w roku 1230 Chełmno zostaje przejęte przez Zakon Krzyżacki. 28 grudnia 1233 roku mistrz Herman Balk nadał miastu dokument lokacyjny wzorując się na prawie magdeburskim. Prawo chełmińskie było później podstawą do utworzenia ponad dwustu miast polskich.
Krzyżacy natychmiast przystępują do budowy murowanego zamku. Wzniesiony na prawym brzegu Wisły został usytuowany na skraju stromej nadrzecznej skarpy. Zamek składał się z domu konwentu i dwóch flankujących go wież mieszkalnych. Położony w północno-zachodnim narożniku miasta oddzielony był od niego murem i fosą. Pomimo swej odrębności był ściśle powiązany z fortyfikacjami miejskimi. Od roku 1233 zamek stanowił siedzibę mistrzów krajowych. W praktyce więc do czasu przeniesienia się wielkiego mistrza do Malborka był stolicą Zakonu na ziemiach północnych. W połowie XIII wieku pojawia się urząd komtura chełmińskiego, jest on jednak przejściowy i po kilkudziesięciu latach zanika. W 1243 roku zamek w Chełmnie wytrzymała najazd Pomezanów w czasie wielkiego powstania pruskiego. W roku 1265 mistrz krajowy Ludwik von Baldersheim sprowadza zakon cysterek. Z ich inicjatywy nad kaplicą zostaje zbudowany jednonawowy ceglany kościół. Zamek przebudowywany był kilkakrotnie, pierwszy raz w połowie XIV wieku, podniesiono wówczas również mury miejskie, a zamkowa wieża została włączona w klasztor Cysterek. Po likwidacji urzędu mistrza krajowego cysterki adaptują zamek na własne potrzeby. W roku 1349 klasztor zostaje przejęty przez benedyktynki. W 1601 roku w zamkowej wieży został urządzony kapitularz. Zabudowania zamkowe zostały w XVIII wieku rozebrane. W 1821 roku nastąpiła kasata zakonu. Kolejnym właścicielem obiektu zostały Siostry Miłosierdzia św. Wincentego. W roku 1878 zakonnice wzniosły szpital po raz kolejny powiększając teren klasztoru. Obecnie działa tu prowadzony przez siostry dom opieki społecznej dla niepełnosprawnych. Z dawnego krzyżackiego zamku zachowały się dom konwentu przebudowany w XIX wieku, kościół wzniesiony przez cysterki oraz najciekawszy obiekt - jedna z dwóch wież mieszkalnych. Nosi ona nazwę "Baszty Mestwina" ponieważ według legendy więziony był w niej przez Krzyżaków syn księcia Świętopełka Mestwin. Na elewacji zachowała się tablica nagrobna wojewody chełmińskiego Melchiora Wejchera, wmurowana tam wtórnie. (źr: Antkowiak W., Lamparski P., Zamki i strażnice krzyżackie Ziemi Chełmińskiej, Toruń, 2000)


W Chełmnie pod basztą Mestwina

Na szczycie jednego spośród dziewięciu wzgórz wznosi się krzyż maltański. Widoczny to znak, że miejsce chrześcijańskie pośród morza pogańskich nieprzyjaciół - Prusów.

Po Prusach nie ma już śladu, ale krzyż widniejący na herbie pozostał. Dziś świadczy o wspaniałej historii Chełmna, a i przywodzi na myśl jego pierwszych gospodarzy - Krzyżaków. U progu sezonu turystycznego odwiedzimy najstarszą część miasta na nadwiślańskich wzgórzach.

W krzyżackiej warowni
Stoimy pod Basztą Mestwina, gdzie najprawdopodobniej zaczęła się historia właściwego Chełmna i to jeszcze zanim Krzyżacy zbudowali zamek i miasto w pobliskim Starogrodzie (to współczesna nazwa), który przejął nazwę Culm (Chełmno) od wcześniejszego ośrodka pod dzisiejszą wsią Kałdus. W gruzach legły zamek i miasto w Starogrodzie, ale owa strażnica zachowała się do dziś. Właściwie jedna z dwóch baszt.
- To prawdopodobnie najstarszy obiekt w mieście nazywany basztą Mestwina lub Mściwoja - wyjaśnia Jadwiga Alaba-Wesołowska, historyk, przewodnik. - W tej wieży - znów mówię prawdopodobnie - w 1233 roku wydano pierwszy akt lokacyjny Chełmna - tego wzniesionego na terenie Starogrodu. Akt wydali wielki mistrz Zakonu Hermann von Salza i mistrz krajowy na Słowiańszczyznę - Hermann Balk. Obaj też zapewne jakiś czas tu rezydowali.
Z pierwotnej strażnicy, którą tworzyły dwie czworoboczne ceglane baszty, znajdujący się między nimi budynek mieszkalny i mury obwodowe wykraczające nawet poza teren dzisiejszego klasztoru sióstr miłodsierdzia, zachowała się jedna wieża przylegająca do budynków klasztornych. Ale też zachowała się w nadzwyczaj dobrym stanie. Przez kolejne lata do 1285 r. była siedzibą komtura chełmińskiego. Resztki drugiej baszty i domu mieszkalnego zostały wmurowane w późniejsze obiekty klasztorne. Ok. 1266 r. sprowadzono tu bowiem cysterki. Ich miejsce zajęły, w drugiej połowie XV w benedyktynki.
Dlaczego baszta nosi imię Mestwina (Mściwoja)? Jak wyjaśnia pani Jadwiga, książę pomorski Mestwin, wracając z jednej z łupieżczych wypraw, podarował cysterkom wieś Grabowo leżącą po pomorskiej stronie Wisły. W podzięce, gdy Krzyżacy ostatecznie przekazali strażnicę na własność zakonnicom, te nadały jej imię władcy Pomorza. Możliwe też, że w baszcie przetrzymywany był jako zakładnik w latach 1243-48 inny książe pomorski - Mściwoj II. Dlatego budowla zamiennie nazywana jest jego imieniem.
Uważa się, że strażnicę zbudowano jako pierwszy fragment planowanego zamku, ale ten ostatecznie nie powstał, jako że postępy Krzyżaków w kampanii przeciwko poganom były tak szybkie, że Chełmno nie było już zagrożone akcjami odwetowymi. Poza tym samo położenie miasta czyniło je niedostępnym.
(...)

Wieża Mestwina - tu zaczęła się historia właściwego Chełmna, zanim jeszcze zbudowano ośrodek w Starogrodzie. Tu miał stanąć warowny zamek.

źr:Gazeta Pomorska 1 kwietnia 2006
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Marek Szajerka
Honorowy


Dołączył: 12 Kwi 2009
Posty: 465

PostWysłany: Pią Wrz 11, 2009 12:00 am    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Do poprzedniego postu warto dorzucić związki Chełmna z Grudziądzem. Te dwa miasta posiadały wspólną granice miejska nad Jeziorem Rządzkim. Najprawdopodobniej Grudziądz jako miasto powstał na obszarze miejskim Chełmna. Część zachodnia Grudziądza w obrębie murów obronnych stanowiła jurydykę kościelną (potwierdzony przywilej króla Zygmunta Starego z 1524 r. dla kościoła św. Mikołaja, którego proboszczami byli kanonicy chełmińscy).
Brak zamku w Chełmnie w świetle źródeł pisanych może się wiązać z tym, że komtur krajowy chełmiński Bertold zbudował zamek w Grudziądzu i przez około 10 lat po zakończeniu jego budowy (1299) nie było tu komtura Grudziądza a jego miejsce zajmował komtur krajowy ziemi chełmińskiej. Likwidacja stanowiska komtura krajowego ziemi chełmińskiej nastąpiła około 1335 r.
Do końca września 2009 potrwają badania archeologiczne zamku wysokiego w Grudziądzu, ale już teraz wiadomo, że odkryte relikty zamku nie pokrywają się z modelem regularnego zamku konwentualnego, przedstawionym przez H. Jacobiego w 1943 r. Brakuje np. piwnic skrzydła północnego i wschodniego, narysowanych przez H. Jacobiego
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Sro Mar 28, 2012 8:22 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

marzec 2012, Baszta Mestwina, pozostałość chełmskiego zamku
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
giekaa
Rycerz


Dołączył: 16 Lis 2007
Posty: 567

PostWysłany: Nie Kwi 23, 2017 4:09 pm    Temat postu: Odpowiedz z cytatem

Marzec' 2013





Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Kujawsko-Pomorskie -> Zamki Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum