Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska
Forum miłośników średniowiecznych fortyfikacji (zał. 05 Lis 2007)
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Środa Wielkopolska

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Wielkopolskie -> Mury miejskie
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Becik
Rada Królewska


Dołączył: 05 Lis 2007
Posty: 11818
Skąd: Warszawa

PostWysłany: Pon Mar 10, 2008 10:04 am    Temat postu: Środa Wielkopolska Odpowiedz z cytatem

Środa prawdopodobnie w 1261 otrzymuje prawa miejskie i była to jedna z pierwszych w Wielkopolsce lokacji na prawie magdeburskim. W XV wieku miasto było jednym z największych w Wielkopolsce.
Wzniesienie murów miejskich przypisuje się Władysławowi Jagielle.
Istnienie murów miejskich w Środzie potwierdzone jest w dokumentach w 1411roku. W południowo – zachodniej części miasta istniała Brama Poznańska. Brama ulokowana była w okolicach dzisiejszego wylotu ulicy Szpitalnej. od strony północno – zachodnią była Brama Gnieźnieńska, ulokowaną pomiędzy farą a zamkiem. Trzecia, ostatnia brama, ulokowana była od południowego – wschodu, na styku dzisiejszych ulic Wałowa – Dąbrowskiego – Wiosny Ludów. W końcu XVIII wieku mury miejskie wraz z rozwojem nowożytnej myśli wojennej traciły na znaczeniu. Coraz częściej więc dokonywano różnego rodzaju dobudowań do murów miejskich i zasypywania fos. Dochodziło wreszcie i do samowolnych rozbiórek murów, tak że pod koniec XVIII wieku nie przedstawiały już one żadnej wartości. W 1795 roku burmistrz zwrócił się do władz w Poznaniu o zezwolenie na rozbiórkę reszty murów, na co zgodę uzyskano rok później.

Środa średniowieczna w szczegółach. Stan ok. 1350r.

[1] Przedmieście Poznańskie za Bramą Poznańską [2] powstało na styku szlaków z Poznania oraz Bnina i Śremu. Wejście w obręb miasta ze szlaku poznańskiego przez dzisiejszą ulicę Kilińskiego był niemożliwy ze względu na istniejące od zachodniej strony miasta rozlewiska, i bagna [4]. Na przedmieściu istniał drewniany kościół pw. św. Ducha [3] wymieniany w 1411 roku. Stał do połowy XVIII wieku, chociaż istniejące przy nim cmentarz i szpital pełniły swe funkcje dłużej. Studnia w środku to już nasz pomysł, chociaż z reguły studnie istniały na rozstajnych drogach i w centrach osad. Naszą swobodną interpretacją jest też młyn wodny [5], który na przedmieściu poznańskim mógł korzystać z wód cieku płynącego od istniejącej na północnym-zachodzie rzeki Jeziornej - głównego cieku zasilającego system fosowy Środy. [6] W systemie murów miejskich istniały prócz bram także furty. Czy na przedłużeniu dzisiejszej ulicy Kilińskiego istniała takoważ? Wiemy z dokumentów o istnieniu furty kolegiackiej. Kolejną umieściliśmy na przedłużeniu 17 Września. [7] Kościół farny, później kolegiacki pw. Wniebowzięcia NMP lokacyjnego miasta. Na razie jest to świątynia drewniana. Dopiero za sto lat powstanie gotycka świątynia z fundacji Jagiełły istniejąca do dzisiaj. Wokół, średniowiecznym zwyczajem, istniał cmentarz. [8] Brama Gnieźnieńska, później zwana Bramą Wszystkich Świętych. [9] Przedmieście zwane początkowo Przedmieściem Góreckim, a później Przedmieściem Wszystkich Świętych (od wezwania drewnianego kościoła [10], który znajdował się tam już przed 1443 rokiem i istniał jeszcze po 1783 roku) lub Giełda. Przedmieście powstało za Bramą Gnieźnieńską. Być może jednak było tak, że Przedmieście Giełda to tylko niewielka terytorialnie, wykształcona z Przedmieścia Góreckiego część (plac targowy?), istniejące na południowy wschód od Przedmieścia Wszystkich Świętych, do którego początkowo mogła prowadzić furta po drugiej stronie zamku starościńskiego (w okolicach dzisiejszego wejścia do Biblioteki Miejskiej). Tuż za bramą płyneła rzeka (ciek) zwana Jeziorną [11], zasilająca miejską fosę i okoliczne rozlewiska. W miejscu przejścia szlaku istniał mostek. Stąd też Przedmieście Wszystkich Świętych zlokalizowane było w sporym oddaleniu od murów miejskich, w stosunku do innych przedmieść. Dom czarownicy obok mostku na Jeziornej [12] to oczywiście kwestia wyobraźni, pewne jednak jest to że to właśnie w sporym oddaleniu od miasta, mieszkali praktykujący magię, uzdrawianie i inni wyrzuceni poza nawias społeczeństwa. [13] W pobliżu murów i Bramy Gnieźnieńskiej istniał dodatkowo ufortyfikowany i wzmacniający system obronny miasta Zamek Starościński. [14] W znaczniejszych miastach, do których Środa z pewnością należała na szczególnie uczęszczanych szlakach i w miejscach reprezentacyjnych układano chodniki z bali drzewnych. Pamietać trzeba, że wobec braku jakiegokolwiek utwardzenia ulic i placów nawet lichy deszcz zamieniał miasto w grzęzawisko. Do tego dodać trzeba jeszcze powszechny w średniowieczu zwyczaj wylewania nieczystości wprost na ulicę. Czy w Środzie istniały takie drewniane pasaże? [15] Drewniany ratusz miejski istniał prawdopodobnie od początków lokacyjnego miasta. Jego rozbiórkę przeprowadzono w latach 1852-53, a nowym ratuszem od 1869 roku stał się budynek sądu powiatowego wybudowany na miejscu zamku starościńskiego. Pozostawiony z fundamentów dawnego ratusza kamień możemy dziś podziwiać w płycie rynku. [16] Obok ratusza stał niewielki budynek wagi miejskiej. [17] Po północnej stronie ratusza istniało 6 kramów piekarskich i szewskich. Rozebrano je w 1826r. [18] Po południowej stronie ratusza istniało 6 jatek rzeźnickich. Rozebrano je 1853r. [19] Brama Pyzdrska istniała na szlaku do Lądu i Nowego Miasta. Tuż za nią wykształciło się Przedmieście Pyzdrskie zwane także Pyzderskim [20]. W miejscu dzisiejszego charakterystycznego domu - dawnej karczmy umieścilismy jej pierwowzór [21]. Karczmy, zajazdy i poczty konne były nieodłacznymi elementami szlaków, stąd też ich obecność w pobliżu bram. Przedmieście to istniało od początku w ścisłym związku z przedlokacyjną osadą otwartą [22] istniejącą wokół kościoła [23] św Idziego, (okolice dzisiejszej poczty) już prawdopodobnie w XI w. Kościół spłonął doszczętnie w 1703r., a rozebrany został pod koniec XVIIII lub na początku XIX w. [24] klasztor dominikański wraz z kościołem pw. św Krzyża [25] powstał w pocz. XVw. i pełnił swe funkcje do końca XVIII wieku kiedy to uległ pożarowi. W 1815 roku klasztor sekularyzowano, choć w 1819 roku przebywało w nim dożywotnio jeszcze 4 mnichów. W 1823 kościół zamknięto, by sześć lat później przekazać go w użytkowanie gminie ewangelickiej. Dekadę później przebudowano nieznacznie kościół na dom modlitwy, szkołę i mieszkanie dla nauczycieli. Fatalny stan techniczny obiektu doprowadził do jego rozbiórki w 1886r. Już pięć lat wcześniej, z nieznacznie przesuniętą lokalizacją, powstał nowy kościół gminy ewangelickiej czyli obecny rzymsko-katolicki pw. Najświętszego Serca Jezusa. Teren dzisiejszego przedszkola zajmował z pewnością przyklasztorny ogród zawierajacy także sad, a może i winnicę [26]. Uprawa winorośli w średniowieczu w tej części Wielkopolski nie należała do rzadkości. [27] Od zachodniej i północnej części miasta istniał doskonale rozwiniety system wodny; bagien, stawów, oczek i trzcinowisk zasilanych ciekiem Jeziorna. Od strony południowej utworzono prawdopodobnie sztuczny kanał fosowy.
Wszystkie materiały zostały zaczerpnięte za zgodą autora opracowania ze strony:http://www.srodawlkp.org, Marcina Braszaka
Powrót do góry
Ogląda profil użytkownika Wyślij prywatną wiadomość Wyślij email
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum Zamki, dwory obronne, mury miejskie, grodziska Strona Główna -> Wielkopolskie -> Mury miejskie Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Możesz dodawać załączniki na tym forum
Możesz ściągać pliki na tym forum